1915 Çanakkale Köprüsü 18 Mart Cuma günü açıldı. Çanakkale Zaferi'nin 107. yıldönümünde açılış gerçekleştirildi. Köprü iki Türk şirketle iki Güney Koreli firmaya yaptırıldı. Yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkarılan projeyi, 16 yıl 2 ay 12 gün işletme süresi teklifiyle kazanan Türkiye ve Güney Koreli firmalardan oluşan ‘Daelim–Limak–SK–Yapı Merkezi Ortak Girişimi’ hayata geçirdi. Projenin, 88 kilometre otoyol ve 13 kilometre bağlantı yolu olmak üzere toplamda 101 kilometre uzunluğu bulunuyor.
Köprünün maliyeti 3,1 milyar Euro’yu geçti. Buna göre köprünün yıllık garanti ücreti yaklaşık 380 milyon Euro, işletme süreci boyunca verilecek toplam devlet garantisi miktarı ise yaklaşık 6 milyar Euro oldu.
Vatandaş için geçiş ücreti 200 liracık. 1915 Çanakkale Köprüsü için günlük 45 bin araç geçiş garantisi verildi. Verilen garantide araç başı ücret 15 Euro + KDV oldu. Sözleşmede belirlenen bu ücret Euro bölgesi enflasyonuna göre güncellendiği için 2021 sonu enflasyonu hesaplandığında geçiş garantisi 2022 için 17,7 Euro (290 TL) olacak.
Feribot işletmesini yapan GESTAŞ’ın taşıdığı yıllık araç sayısı günlük 10 bin araç civarında. Yani feribotun taşıdığı araç sayısı verilen 45 bin araçlık garantinin çok altında.
Şimdi arkadaşlar rakamlar büyük olunca anlamak algılamak güçleşiyor. Bir hikayeyle durumu anlatmaya çalışayım; Sakarya'nın bir ilçesinde asgari ücretle çalışan Ali diye biri yaşıyormuş. Ali'nin bir araba almaya ihtiyacı varmış. Ali'nin de kenarda köşede hiç parası kalmadığı için bankalara kredi istemeye gitmiş. Bankalar kurnaz tabi sen asgari ücret alıyorsun 300.000 liralık araç kredisini ödeyemezsin diye geri çevirmişler. Haklılarda %2 faizle 24 ay kredi çeksen ayda 16.500₺ geri ödemeyle toplam 400.000 lira ödemen gerekecek. Asgari ücretle çalışan birinin bunu ödemesi mümkün değil tabi. Ali'nin kurnaz arkadaşları hemen süper bir fikir verirler. Tefecilere gitmesi.
Tefeciler der ki ben sana 300.000 liraya bu aracı alırım arabanın ruhsatı bizim üstümüzde kalır sende 16 yıl boyunca yani 192 ay ufak ufak ödersin. Taksitler bittiğinde de arabayı senin üstüne geçiririz. Ayda 4.690₺ olarak. Ali hemen hesaplar ayda 1,500 lira olması gerekmez miydi diye. Tefeciye düşmüşsün Ali kardeş farkında değilsin herhalde. Arabanın başına da bir adam koyarlar her bindiğinde de 20 lira kullanım ücreti alırlar Ali'den. Ödeyemediği kısımları da Ali'nin uzaklardaki akrabalarından tahsil ederler. Trabzon' da ki halası, Sivas’ta ki dayısı, Erzurum'daki teyzesi 16 yıl boyunca Ali kendine araba aldı diye tefeciye ödeme yaparlar.
Kıssadan hisse diyelim.
Yol, köprü yapılsın diye vergilerimizi topluyorlar yetmiyor. Bir liralık şeyi kendileri yapamıyor üç liraya yaptırıyorlar aradaki farkı da bize ödetiyorlar yetmiyor. Her kullandığında da fahiş geçiş ücretleri ödüyorsun yetmiyor. Hayatı boyunca bir kez bile bu yolu köprüyü kullanmayacak insanlardan da geçiş garantisi verdiğin için dolaylı olarak ekstra vergilerle bu parayı tahsil ediyorsun. E hayırlı olsun birader köprümüz.
