Uğur Büyük'ün "Pestisit kullanımı artıyor" başlıklı köşe yazısı
Pestisitler böcek, yabani ot, sürüngen ve bakterilerin yok edilmesi için kullanılan kimyasallardır. Kentlerde, bahçelerde, parklarda, tarım alanlarında bu "zararlıları" öldürmek için uygulanıyorlar. Özellikle endüstriyel tarımın yaygınlaşmasıyla birlikte pestisitler üretimde verim artışı için fırsat olarak görülüyor.
Pestisitlerin tarımda kullanımı sayesinde mevsim dışı meyve ve sebzelere ulaşmak kolaylaşıyor. İyi gözüken tarım ürünlerinin tüketiciyi memnun ettiği, artan pestisit kullanımında bunun da rol oynadığı çok açık.
Ancak bu kimyasalların bir kısmı hedefine ulaşırken kalanı hava, su ve toprağa karışıyor. Zamanla hedef canlılar pestisitlere karşı direnç kazanabiliyor. Etkisini yitiren pestisitler daha sık ve yüksek dozlarda kullanıldıkça çevredeki diğer canlılar da bu zehirli maddelerden olumsuz etkileniyor.
Bu da arı, kuş, balık, uğur böcekleri gibi faydalı canlıların ölümüne neden oluyor.
Türkiye'de ortalama pestisit kullanımı dünya ortalaması ile neredeyse aynı seviyede, Avrupa Birliği ülkelerinin ise altında. Türkiye’de kullanılan pestisit miktarı her geçen yıl artıyor. 2022’de 55 bin 374 tondu, 2023’de 57 bin 766 tona çıktı. 2024 yılında ise 60.000 tonu geçtiği tahmin ediliyor.
Neden tahmin ediliyor diyoruz çünkü sağlıklı veri alabileceğimiz bir yer yok. Ancak Avrupa’dan dönen sebze ve meyve ihracat ürünlerinin analizlerinden bir tahmin yürütülüyor. Buğday Derneği'ne göre bildirimler, Türkiye'den ihraç edilen biber, mandalina, greyfurt, limon, portakal, asma yaprağı, üzüm, kuru incir, nar, baharat ve bitki karışımları, haşhaş tohumu, keçi boynuzu zamkı ve kimyonda tarım zehiri kullanıldığını gösteriyor. Ve sınırdan dönen meyve ve sebzelerin son yıllarda üç katına çıktığı görülüyor. Bu dönen sebze ve meyveler iç piyasaya sürülüyor mu yani Avrupa’nın yemediğini bize yediriyorlar mı sorunun cevabı da yok.
Sonuç olarak, pestisitlerin bilinçsiz kullanımı hem insan sağlığı hem de çevre için büyük risk oluşturuyor. Kontrollü ve alternatif tarım yöntemlerinin yaygınlaştırılması önem teşkil ediyor.
