Uğur Büyük'ün "Doktor Bennet Omalu ve Amerikan Futbolu savaşı" başlıklı köşe yazısı

Bennet Omalu 1968 yılında Nijerya’da doğmuştur. Omalu 3 yaşında ilkokula başlamış, 16 yaşında Nijerya Tıp Üniversitesi’ne girmiştir. 1990 yılında Cerrahi Lisans derecesi ile mezun olduktan sonra gerekli stajını tamamlamış ardından 3 yıl boyunca Jos şehrinde medikal sektörde çalışmıştır. Omalu burs için Amerika’da ki üniversiteleri tercih etmiş, 1994 yılında Washington Üniversitesi’nde Epidemiyoloji dalında eğitimini tamamlamıştır.

Omalu’nun tüm yaşamı 2002 yılında Pittsburgh Steelers Amerikan Futbol takımından Mike Webster’a yaptığı otopsi sonrası değişmiştir.

Mike Webster, demir adam olarak bilinen bir NFL oyuncusudur. Ancak son zamanlarda şiddetli baş ağrısı, kafasının içinde konuşan sesler, uykusuzluk sorunları gibi problem yaşamıştır. Pek çok doktora görünmesine rağmen kesin bir teşhis konulmamıştır.

Webster 2002 yılında kalp krizinden vefat etmesinin ardından otopsi için Doktor Omalu’ya teslim edildiğinde yapılan tüm testlerin normal çıkmasına, MR sonuçlarında bile herhangi bir anormallik olmamasına rağmen, Doktor Omalu pes etmeyip Webster’ın beyni için ekstra test taleplerinde bulunmuş; Webster’ın beyninde aşırı tau proteini biriktiğini gözlemlemiştir. Bu proteinin fazlalığı sonucu beyninde Alzheimer’a benzer hasarlar oluşturmaktadır.

Omalu, Pittsburgh Ünviersitesi Patoloji Bölümü’ndeki arkadaşları ile yaptığı çalışmalar sonrasında davasında kesin bir sonuç elde ederek; Amerikan Futbolu’ndaki oyuncuların kafa kafaya yaptıkları şiddetli çarpışmalarının 100 G kuvvetine ulaşarak beyinde hasarlar oluşturduğunu tıp dünyasına duyurmuştur. Buna; Kronik Travmatik Ensefalopati adını vermiştir.

Omalu’nun bu keşfi bilim adamları tarafından ayakta alkışlanmasına sebep olsa da, Amerikan Futbol Heyeti Omalu’ya tehditler savurarak onu bir “Futbol Düşmanı” olmakla suçlayıp bu keşfin bir ‘hata’ olduğunu duyurmasını ve sözlerini geri çekmesini sert bir dille talep etmiştir.

Omalu pes etme yanlısı olmadığı gibi, ardı arkası kesilmeyen NFL oyuncularının vefat etmeleri sonucu yaptığı otopsiler sonrasında sürekli olarak aynı sonuca vardığını, bunun da tıp alanında resmi bir keşif olduğunu vurgulamıştır.

Vefat eden daha doğrusu intihar eden tüm NFL oyuncuları; kafalarının içinde sesler duyma, uykusuzluk gibi şikayetleri olmuş ancak hiçbir doktor tarafından teşhis konulamamıştır. Omalu; Terry Long, Justin Strzelczyk, Andre Waters ve Tom McHale adlı NFL oyuncularının Kronik Travmatik Ensefalopati hastalığı sebebiyle vefat ettiğini resmi olarak duyurmasına rağmen NFL komitesi tarafından susturulmaya, tehdit edilmeye devam etmiştir.

“Eğer Amerika’daki annelerin yüzde 10’u Amerikan Futbolu’nun sağlığa zararlı olduğunu düşünüp çocuklarının oynamasına engel olursa, Amerikan Futbolu diye bir şey kalmaz!”

Omalu, bu tip vakaların devam etmesinin ardından Amerika tarafından bağrına basılmış, Washington’da Adli Patolog görevi teklif edilmiştir. Omalu bu teklifi kibarca reddederek eşi Prema ve iki çocuğu ile birlikte Kaliforniya’da yaşamaya devam etmiştir. Omalu, Ocak 2015’te Amerikan Vatandaşı olmaya hak kazanmıştır.

NFL halen resmi olarak bu hastalık ile Amerika Futbolu arasında bir bağ kurmayı kesin bir dille kabul etmemektedir. NFL oyuncularının yüzde 28’inde Kronik Travmatik Ensefalopati rahatsızlığı bulunmaktadır. Toplamda 5000 NFL oyuncusu NFL komitesine, bu rahatsızlık konusunda haberdar edilmedikleri için dava açmıştır. Davalar halen sürmektedir.

Yani biri çıkmış, bilim adına sisteme boyun eğmemiş düşüncelerini bilimle açıklayarak bu hastalığın varlığını ispat etmeye çalışmış ve başarmış. NFL'i herkes bilmeyebilir Amerikan Futbol Federasyonu olarak düşünebilirsiniz ki inanılmaz bir bütçeye ve güce sahipler. Bir doktor bunlara kafa tutmuş üstünü örtmelerini engellemeye çabalamış. Oda sistemin parçası olabilir hayatı boyunca kazanamayacağı paralara susabilirdi. Ölenlere göz yumabilir kaza, intihar, doğal nedenler deyip parasına bakabilirdi. Bilim insanı olmak farklı bir ahlak gerektiriyor. Maddiyatın çok ötesinde bir şey. Omalu'nun hayatı 2015 yılında film yapıldı. Baş rolünü ise Will Smith üstlendi. "Concussion" adlı filmde Omalu'nun yaşadıkları beyaz perdeye aktarılmış. Başarılı bir proje izlemenizi tavsiye ederim. Özellikle okumayı sevmeyen arkadaşlar için sinema güzel bir araç olarak kullanılabilir.