Doğu Marmara ile Batı Karadeniz’in birleştiği noktada konumlanan Kocaali, kıyıdan birkaç kilometre içerde, hafif yüksek, çevresine hakim bir sırt üzerine kurulmuştur. Denizden yüksekliği ortalama 40-50 metre olmakla birlikte tepenin her iki yanında akarsular bulunmaktadır.
14. yüzyılın başlarında Orhan Gazi’nin kumandanlarından Konur Alp, Köse Mihal ve Kara Ali gibi kumandanlar tarafından fethedilen Kocaali’ye Türkmenler iskan edildi. Kocaali’nin bugünkü Merkez Camii çevresi başta olmak üzere Yayla ve Hızar bölgesine Türkmenler yerleştirildi. Sinop, Kastamonu ve Kandıra üzerinden getirilen Türkmenler Bolazar, Lahna, Kadıköy ve Melen Köyü’ne yerleştirildiler. Böylece 14. yüzyılın ortalarından itibaren Kocaali Türk yurdu haline gelmişti.
Karadeniz sahil ticaret yolu üzerinde bulunan Kocaali’den güneydeki Hendek’e uzanan eski bir ticaret yolu daha bulunuyordu. Hendek, İpek Yolu üzerinde bulunuyordu. Çam Dağı üzerinden Hendek’e uzanan ticaret yolu, Kocaali’nin gelişiminde büyük rol oynamıştır.
Kocaali’de, 15. yüzyılın ikinci yarısında Koca Ali Bey adlı bir şahsiyet tarafından Koca Ali Mescidi Vakfı kurulmuştur. Vakfın merkezi bugünkü Kocaali Merkez Camii’nin arazisinde bulunmaktadır.
Kocaali, 17. yüzyılın sonlarına kadar Karasu Kazası’nın merkezi konumunda idi. Kazayı yöneten kadı ve naibler Kocaali’de oturmuşlardır. Kazanın Pazar yeri Kocaali’de bulunmaktaydı.
18. yüzyılın sonlarından itibaren Yeniçerilerin kıdemli bölüklerinden olan Zülüflü Baltacılar’dan seçilen mütevelliler, Kocaali Mescidi Vakfı’nı yönetmişlerdir.
Sonuç olarak, Kocaali Merkez Mahallesi, sanılanın aksine Yayla, Hızar, Kadıköy, Bolazar, Lahna ve Melen Köyü ile hemen hemen aynı tarihlerde Türkmenlerin iskan edilmesiyle kurulmuştur. 14. yüzyılın başlarından bugüne dek Kocaali bölgesinin merkezi olma konumunu sürdürmeye devam etmektedir.
Bölge tarihine dair uzun yıllar yürüttüğüm araştırmalar sonucunda elde ettiğim kıymetli bilgileri, çok sevdiğim Karasu ve Kocaali halkıyla buluşturmada aracı oldukları için “Öncü Karasu Gazetesi” İmtiyaz Sahibi Ayşenur Elmacı ve “Karasu Haberleri İnternet Medyası” sahibi Nevtan Angün ile Esra Angün’e müteşekkirim. Gazetenin 200’üncü sayıya ulaşarak çok büyük bir başarıya imza atması gözlerimi dolduracak şekilde şahsımı mutlu etmiştir. Medya Karasu ekibi, Karasu için büyük bir şans, önemli bir değerdir. Tarafsızlıktan ödün vermeden nice sayılara inşallah...
