İnsan bazen zorluk anında, bazen de sevinç içinde Rabbine bir söz verir. ‘Şu işim olursa kurban keseceğim.’, ‘Bu hastam şifa bulursa fakirlere yemek dağıtacağım’ der. İşte bu söze ‘adak’ denir. Adak, insanın Allah’a olan bağlılığını ve sözünde durma hassasiyetini gösteren bir ibadettir. Fakat her ibadette olduğu gibi, adakta da ölçüyü belirleyen Allah’tır. Kişi kendi kendine kural koyamaz; dinin belirlediği sınırlar içinde olur.
ADAK NEDİR, NE ZAMAN GEÇERLİ OLUR?
Adak, kişinin Allah rızası için, yapması farz veya vacip olmayan bir ibadeti kendine farz kılmasıdır. Yani ‘Şu işim olursa oruç tutacağım, sadaka vereceğim, kurban keseceğim’ diyen kişi, o işi gerçekleştiğinde bu sözünü yerine getirmekle yükümlü olur.
Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah şöyle buyurur: ‘Adaklarını yerine getirsinler.’ (Hac Suresi, 29)
Bu ayet, adakların boş bir söz olmadığını; Allah katında ciddiye alınması gereken bir yükümlülük olduğunu bildirir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyurmuştur: ‘Adak, kaderi değiştirmez; sadece cimriden bir şey çıkarır.’ (Buhari, Kader, 2).
ADAK NE OLABİLİR NE OLAMAZ?
Adak, dinen yapılması meşru olan bir ibadet olmalıdır. Namaz kılmak, oruç tutmak, sadaka vermek, kurban kesmek gibi hayırlı işler adak olabilir. Ancak günah olan veya dine aykırı bir iş adak olamaz. Mesela, ‘Şu işim olursa içki içeceğim.’ diyen kişinin adağı geçersizdir. Peygamberimiz (s.a.v.) buyurmuştur: ‘Allah’a itaat içeren adak adanırsa yerine getirilir. Günah olan bir şey adanırsa, o yerine getirilmez.’ (Müslim, Nezir, 8)
Adak yalnız Allah’a yapılır; evliya, türbe, mezar veya başka bir varlık adına adak adamak caiz değildir. Çünkü ibadet yalnız Allah’a yapılır.
ADAK KURBANI NASIL OLUR?
En yaygın adak türü kurban adaklarıdır. Kişi ‘Şu işim olursa kurban keseceğim’ derse, o iş gerçekleştiğinde kurban kesmek onun üzerine vacip olur. Adak kurbanının etinden adağı adayan kişi, eşi ve çocukları yiyemez; fakirlere dağıtılır. Bu yönüyle adak hem sözünü yerine getirmek hem de ihtiyaç sahiplerini sevindirmek anlamı taşır.
ADAKTA SAMİMİYET VE SÖZÜNDE DURMAK
Adak adamak Allah’a söz vermektir. Sözünü yerine getirmemek ise kulun güvenilirliğini zedeler. Kur’an’da şöyle buyrulur: ‘Adaklarını yerine getirenler, kötülüğün yaygın olduğu günden korkarlar.’ (İnsan Suresi, 7)
Müminin karakteri sözünde durmaktır. Adak, kulluğun bir yansımasıdır. Rabbine verdiği sözü tutan, Allah katında değer kazanır.
SONUÇ: ADAK, KALPTEN GELEN BİR SÖZ OLMALI
Adak, zor zamanda Allah’a sığınmanın, sevinç anında da şükrün bir ifadesidir. Ama unutulmamalıdır ki adak bir alışveriş değil, teslimiyet göstergesidir. Peygamberimiz (s.a.v.) buyurmuştur: ‘Adak adayan kişi, adadığı şeyi yerine getirsin.’ (Nesai, Nezir, 9)
Bir mümin, adak adarken düşünmeli; ama adadıysa mutlaka yerine getirmelidir. Çünkü Allah katında en değerli şey, sözünde duran kuldur.
Allah’ım, bizleri sözünde duran, verdiği sözü yerine getiren, adaklarını samimiyetle ifa eden kullarından eyle. Yapacağımız her ibadeti ihlasla yapmayı, her sözü kul hakkına dokunmadan yerine getirmeyi bizlere nasip eyle. Dualarımızı kabul eyle, niyetlerimizi hayırla sonuçlandır Ya Rabbi. Amin.
